W ostatnich latach miedź wróciła do łask architektów. Niegdyś była wykorzystywana głównie do pokryć dachowych, obecnie coraz częściej spotykana jest na fasadach budynków. Współczesna architektura korzysta z miedzianych elementów, ponieważ świetnie współgrają one z powszechnie stosowanymi materiałami fasadowymi, takimi jak: cegła, drewno, kamień i szkło, zarówno w projektach w tradycyjnym jak i nowoczesnym stylu. Pierwszy metal człowieka swoją popularność zawdzięcza unikalnym właściwościom: plastyczności, trwałości i atrakcyjnemu wyglądowi. Dzięki temu, miedź zapewnia gamę form i faktur do wyboru, wykonanych w naturalnym surowcu, a w dodatku w 100% poddaje się recyklingowi.

– Projektanci, podejmując decyzje o wyborze materiałów okładzin ściennych, kierują się trzema kryteriami: ceną, wydajnością i estetyką. Miedź spełnia ich wymogi. W dodatku jest bezpieczna – posiada najwyższą klasę odporności na ogień, a podczas pożaru nie wydziela toksyn. Jony miedzi zapobiegają powstawaniu mchów. Co ciekawe, żaden inny metal oprócz złota, nie ma koloru. Jednak po wystawieniu go na działanie środowiska, lśniąca czerwień staje się brązowa, a z biegiem lat przechodzi w zieleń. Dlatego coraz częściej stosuje się blachę ze stopów miedzi - brązu, mosiądzu czy złotego stopu. Proces zmiany koloru brązu czy mosiądzu na zielony wymaga więcej czasu, zaś w złotym stopie praktycznie nie występuje – tłumaczy Michał Ramczykowski, prezes Europejskiego Instytutu Miedzi.

fot. Europejski Instytut Miedzi

Jak i dlaczego zmienia kolor?

Zmiana koloru nie oznacza, że miedź jest uszkodzona. Jest to wynik interakcji metalu z otoczeniem, który wraz z upływem czasu naturalnie ewoluuje, przebarwiając się z jasnego na opalizujący brąz. Następnie tworzy się trwała, ochronna warstwa zielonkawej patyny. Dzięki tej dodatkowej, zewnętrznej powłoce tlenkowej / siarczanowej, miedź jest odporna na korozję, a jej żywotność szacuje się na 100 lat. Tym samym jest to jeden z najbardziej opłacalnych materiałów do pokrycia ścian i dachów.

Tempo patynowania oraz końcowy kolor zależą od: jakości powietrza, warunków atmosferycznych, nachylenia i orientacji powierzchni pokrytej blachą oraz składu stopu. Miedź sprawdza się nawet w nadmorskich i przemysłowych obszarach, ale może się utleniać lub patynować szybciej niż normalnie z powodu wyższych stężeń zanieczyszczeń i wilgoci w powietrzu. Natomiast w porównaniu do spadzistego dachu, współczynnik patynowania ścian jest znacznie wolniejszy i nigdy nie osiągnie pełnego, zielonego tonu, który znamy z zabytkowych pokryć dachowych.

– Patynę niesłusznie uznaje się za wadę miedzi, ponieważ wyobrażamy sobie, że w razie potrzeby wymiany miedzianego elementu na nowy, ta łata będzie bardzo wyróżniać się kolorem. Tymczasem producenci blachy opracowali specjalne technologie sztucznego oksydowania i patynowania, dzięki czemu można stosować je do renowacji dachów, a kolor nowej blachy nie odstaje od oryginalnego – przekonuje Kazimierz Zakrzewski, ekspert Europejskiego Instytutu Miedzi.

5 złotych zasad montażu

Przy pokrywaniu ścian i dachów miedzią należy stosować zasady, które zapewnią jej trwałość:

1. Przygotowanie podłoża. Jeśli miedź układa się bezpośrednio na deskowaniu, należy użyć odpowiedniego impregnatu drewna. Nie wolno stosować papy bitumicznej jako warstwy oddzielającej, ponieważ powoduje ona tzw. bitumiczną korozję miedzi.
2. Elementy mocujące, np. gwoździe, powinny być wykonane z miedzi lub ze stali nierdzewnej.
3. Do wykonania pozostałych elementów konstrukcyjnych, które bezpośrednio stykają się z miedzią, nie należy używać cynku, stali (stali ocynkowanej) i aluminium. Jeśli wykorzystanie tych materiałów jest konieczne, oddziela się je od miedzi plastikową folią o odpowiedniej grubości.
4. Nad blachą miedzianą nie umieszcza się stalowych elementów dekoracyjnych, ponieważ wymywane żelazo osadza się i tworzy plamy z rdzy.
5. Odpowiednie wymiary arkuszy i złączy. Blacha narażona jest na zmiany temperatur, które latem mogą dochodzić do 70°C, a zimą do -30°C. Należy je tak dopasować, żeby umożliwiały przesunięcia wywołane rozszerzaniem termicznym, zabezpieczając przed przenikaniem wilgoci.

Rodzaje łączeń dekarskich

Najczęściej stosuje się dwa rodzaje łączenia blach: rąbek stojący oraz łączenie na listwach. Łączenie na rąbek odbywa się przy użyciu żabek, które zagina się razem z arkuszami. Połączenia na listwach są z kolei wykonywane na brzegach taśm, gdzie łączy się je do listew mocujących wzdłuż linii spadku dachu. Taśmy mocujące układa się pod listwami, które są przykrywane taśmą łączącą. Coraz popularniejsze jest też pokrycie z prefabrykowanych i profilowanych arkuszy. Instaluje się je do stałych elementów mocujących, co umożliwia bardzo szybki montaż dużych powierzchni na wcześniej przygotowanej ramie.

Miedź – ekologiczna i ekonomiczna

Miedź spełnia wymogi nowoczesnych projektów budowlanych, które wymagają materiałów zrównoważonych, ekonomicznych i ekologicznych. Oprócz długowieczności, koszty cyklu życia pokryć miedzianych są dodatkowo zmniejszane przez możliwość recyklingu. Miedź architektoniczna w 100% nadaje się do odzysku, dlatego praktycznie nie traci na wartości. Produkcja i stosowanie elementów miedzianych przyczynia się do ochrony środowiska w UE, ponieważ około 45% zapotrzebowania na miedź jest zaspokajane właśnie z recyklingu.

Galeria - budoskop.pl Porady | Renesans miedzi w architekturze. 5 zasad montażu pokryć miedzianych